Teodora Novković • feb 14, 2023
Naknada za uspešno sprovođenje izvršnog postupka
I Uvod
Izvršni postupak podrazumeva postupak prinudnog namirenja potraživanja koje poverilac ima prema dužniku. Postupak izvršenja pokreće se predlogom za izvršenje od strane poverioca, na osnovu određene izvršne ili verodostojne isprave ( npr. faktura, menica, obračun kamate, presuda ili rešenje). Izvršenje određuje mesno nadležan sud, a sprovodi javni izvršitelj, a sve u cilju što efikasnije naplate.
Troškovi ovog postupka su njegov neizostavni deo, koji obe strane treba da budu svesne, bilo da je u pitanju poverilac ili dužnik. Više o samom pojmu troškova postupka i značaju možete pročitati na našem sajtu Troškovi izvršnog postupka.
Nakon što se postupak pokrene i sud donese rešenje o izvršenju kojim se priznaju sudski i advokatski troškovi, predmet se dodeljuje u rad nadležnom javnom izvršitelju.
Javni izvršitelj tokom trajanja izvršnog postupka ima pravo na naknadu za rad prilikom sprovođenja određenih radnji u cilju naplate potraživanja, iliti naknadu stvarnih troškova.
U naknade za rad javnih izvršitelja spadaju:
- – naknada za pripremanje, vođenje i arhiviranje predmeta;
- – naknada za preduzimanje pojedinačnih radnji, koje se tarifiraju prema broju preduzetih radnji;
- – naknada za uspešno sprovođenje postupka.
Što se tiče naknade za uspešno sprovođenje postupka, ona predstavlja finalnu fazu samog izvršenja, odnosno momenat kada izvršni dužnik namiri celokupno potraživanje kao i sve do tada nastale troškove postupka, a moguće je i kada je namirenje delimično.
Kao i svi ostali troškovi izvršenja, i ovaj na kraju snosi izvršni dužnik, bilo da on isplati taj iznos dobrovoljno, bilo prinudno.
II Obračun nagrade
Nagradu obračunavamo u skladu sa tarifom javnih izvršitelja u kojoj je naknada za uspešnost sprovođenja izvršnog postupka određena u Tarifnom broju 3. Njena visina zavisi od iznosa namirenog potraživanja, odnosno obračunava se srazmerno iznosu koji je namiren.
Prilikom obračuna, prethodno nastali troškovi pred javnim izvršiteljem se ne uračunavaju.
Tarifni broj 3.
| Vrednost određena u dinarima | Naknada za uspešnost sprovođenja |
| do 6.000 | 8 bodova od vrednosti naplaćenog iznosa potraživanja |
| do 12.000 | 12 bodova od vrednosti naplaćenog iznosa potraživanja |
| preko 12.000 do 30.000 | 20 bodova od vrednosti naplaćenog iznosa potraživanja |
| preko 30.000 do 120.000 | 22 boda + 6% vrednosti naplaćenog iznosa potraživanja koje prelazi iznos od 30.000 |
| preko 120.000 do 600.000 | 80 bodova + 5% vrednosti naplaćenog iznosa potraživanja koje prelazi iznos od 120.000 |
| preko 600.000 do 3.000.000 | 335 bodova + 4% vrednosti naplaćenog iznosa potraživanja koje prelazi iznos od 600.000 |
| preko 3.000.000 do 12.000.000 | 1200 bodova + 2% vrednosti naplaćenog iznosa potraživanja koje prelazi iznos od 3.000.000 |
| preko 12.000.000 | 3135 bodova + 1% vrednosti naplaćenog iznosa potraživanja koje prelazi iznos od 12.000.000, a najviše do 2.000.000 dinara |
Javnoizvršitleljska tarifa-tabelarni prikaz
Naknada za rad javnog izvršitelja određuje se tako što se broj bodova pomnoži sa vrednošću boda i uveća za porez na dodatu vrednost (PDV), ukoliko je javni izvršitelj obveznik plaćanja PDV-a u skladu sa zakonom.
Vrednost boda iznosi 120 dinara bez PDV-a.
Primer
Imajući u vidu da se naknada za uspešno sprovođenje određuje srazmerno visini potraživanja koje je namireno ili ostvareno, moguća je situacija u kojoj je potraživanje samo delimično namireno, te u skladu sa tim javni izvršitelj obračuna iznos nagrade delimično.
U slučaju da se kasnije namiri ostatak potraživanja javni izvršitelj može da odredi novi iznos naknade za uspešno sprovođenje postupka, koji će se obračunati u skladu sa preostalim naplaćenim delom.
III Šta se dešava nakon plaćanja nagrade?
Faza postupka
Kao što je gore već navedeno, nagrada se obračunava nakon namirenja potraživanja i srazmerno visini potraživanja koje je namireno. U većini slučajeva nagrada se obračunava nakon što javni izvršitelj donese zaključak o zaključenju postupka.
Međutim, ono što dužnicima predstavlja dilemu jeste zbog čega su dužni da plate dodatne troškove ako je dug prema poveriocu namiren.
Troškove izvršenja po pravilu inicijalno snosi izvršni poverilac, a po tome te troškove potražuje od izvršnog dužnika i to nakon što podnese zahtev za naknadu nastalih troškova izvršenja u koji spada i plaćena predujmljena nagrada.
Javni izvršitelj onda o zahtevu za troškove odlučuje posebnim rešenjem o troškovima i tim rešenjem su svi troškovi postupka konačni. Ono ima dejstvo rešenja o izvršenju, pa s tim u vezi se iznos potraživanja određen njime može namiriti i prinudnim putem.
Dakle, svi troškovi navedeni u rešenju o troškovima ne predstavljaju ništa novo u odnosu na ono što je očekivano samim pokretanjem izvršnog postupka i taksativno su navedeni u samom rešenju. Nakon njihove isplate, izvršni dužnik je namirio celokupno potraživanje prema poveriocu.
Zaključak o zaključenju postupka → Zahtev za naknadu troškova → Rešenje o troškovima
Ovako predstavljeno je novina u odnosu na prethodni ZIO kada su se svi troškovi naplaćivali direktno od izvršnog dužnika, što je često predstavljalo problem postavljanja troškova i njihove transparentnosti.
Suprotno tome, u pogledu rešenja o troškovima izvršenje se sprovodi odvojeno od predmeta koji je javni izvršitelj već zaključio, a odnosi se na naplatu troškova postupka.
Nakon što javni izvršitelj donese rešenje o troškovima ono ima dejstvo rešenja o izvršenju, te je, kao što smo gore naveli moguće ostvariti naplatu i prinudnim putem.
Da li je i kada moguće umanjiti ovaj iznos?
Moguće je umanjiti iznos nagrade u dva slučaja koja su zakonom propisana i to:
– U slučaju da dužnik namiri potraživanje nakon što mu je dostavljeno rešenje o izvršenju, a nijedna radnja izvršenja nije preduzeta ( za 60% );
– U slučaju da se izvršenje sprovodilo plenidbom sredstava sa računa dužnika ( za 30% ).
IV Izuzeci od prava na naknadu
Postoje slučajevi u kojima javni izvršitelj nema pravo na nagradu, a to je kada:
- Izvršni dužnik namiri potraživanje posle podnošenja predloga za izvršenje, a rešenje o izvršenju nije primio izvršitelj.
- Izvršni dužnik je dobrovoljno predao nepokretnost u roku od 30 dana od dana dostavljanja zaključka o prodaji iste, te javni izvršitelj nema pravo na naknadu za uspešnost sprovođenja izvršnog postupka radi ispražnjenja i predaje nepokretnosti.
- Ukoliko je zahtev za otklanjanje nepravilnosti osnovan, javni izvršitelj nema pravo na nagradu, kao ni na naknadu ostalih stvarnih troškova u pogledu radnji ili odluka koje je preduzimao, ili odluka koje je doneo zbog usvajanja istog.
V Zaključak
Shodno svemu do sada navedenom, zaključuje se šta je zapravo nagrada, kako se ona obračunava i u kojoj fazi postupka se prebacuje, a shodno tome i potražuje od izvršnog dužnika. Svakako, ukazuje se da troškovi nisu proizvoljna stvar, da nema nikakvih dodatnih ili skrivenih troškova nakon donetog rešenja o troškovima.
Neophodno je napomenuti i da nagradu razlikujemo od ostalih naknada za rad javnog izvršitelja, u tom smislu što iznos na ime nagrade pripada javnom izvršitelju nakon uspešno sprovedenog izvršenja, odnosno predstavlja nagradu za njegov rad.
Postoje striktna pravila koja su zakonom propisana za određivanja iznosa nagrade, kao i taksativno navedenih izuzetaka kada se ona ne određuje, kao što je već objašnjeno.
Iako je namera teksta da reši sve dileme pred kojima se nalaze izvršni dužnici kada je u pitanju ovaj nov institut, napominjemo i drugu stranu, odnosno poverioce i njihove zastupnike koji moraju da uzmu u obzir sve troškove postupka i njihovu dinamiku nastajanja kako bi doneli ispravnu odluku da li uopšte pokrenuti izvršni postupak.